CHOPIN – POECI i KOBIETY

CHOPIN – POECI I KOBIETY

Dziękuję Januszowi Debskiemu za zaproszenie mnie już po raz drugi na „Wieczór Poetyckich Wzruszeń poświęcony poezji szczególnie związanej z muzyką Chopina, bo przecie to 200 rocznica urodzin wielkiego kompozytora, wirtuoza i jak niektórzy go nazywali poetę fortepianu.

Cóż, można powiedzieć, że poezja i muzyka to dwie siostry bliźniaczki. Powstają z potrzeby serca, uczuć i słuchu. Jest to banalne stwierdzenie, jak to jeden z naszych polityków mówi: oczywista oczywistość. Wrażliwość słuchowa na dźwięk to jest podstawowa cecha tworzenia i odbioru tych dwóch najwyższych ze sztuk, umiejętność właściwa tylko człowiekowi.

Muzyka jako bardziej uniwersalna, bo przemawiająca dźwiękami zrozumiałymi do wszystkich niezależnie od języka, ale i poezja poprzez brzmienie, akcentowanie i artykulacje fraz też może być przyjmowana, bez znajomości języka choć w mniejszym stopniu. Znany jest fakt, kiedy nasza znakomita aktorka XIX początków XX wieku Helena Modrzejewska na tournee po Stanach Zjednoczonych Ameryki proszona, aby tak ad hoc bez przygotowania powiedziała jakiś wiersz po polsku, rozpoczęła wyliczanie…cyfr: Jeden, dwa, trzy itd..(a nie była to metoda leczenia Kaszpirowskiego – jego wówczas nie było na świecie) a Helena Modrzejewska modulując i różnie akcentując kolejne liczby doczekała się ogromnej owacji a od nie znających języka polskiego pochwał, za interpretację znakomitego wiersza.

Okazuje się, więc, że nie zawsze tekst odbierany jako poezja jest wierszem i może być odwrotnie, że wiersz nie musi być przyjęty jako poezja czyli szczególna wrażliwość u poety i odbierającego go słuchacza). I w tym momencie dochodzimy do wniosku, że mówimy o szczególnym sposobie tworzenia i odbierania sztuki ( nie wiem nawet czy odbiór, czyli ten szczególny sposób przeżywania wewnętrznego nie jest ważniejszy) i że poezją możemy nazywać, właśnie jak już wspomniałem Szopena jako poetę fortepianu, choć w tym przypadku również jako geniusza uniwersalnego.

Był on, bowiem nie tylko uzdolnionym kompozytorem i wykonawcą, ale wykazywał również zdolności malarskie, literackie

I aktorskie. ( Piszą o tym Iwaszkiewicz i Jeżewska)

Ale pomińmy ten wątek. Zanim państwu przeczytam kilka moich wierszy muzycznych, a muzycznymi nazywam te, które napisałem słuchając jakiegoś utworu, który był inspiracją dla mnie, bo przyznam się, że zdarzało mi się zapisywać fragmenty, które potem wykorzystywałem już w opracowywanych i publikowanych tekstach podczas koncertów ( zapisywałem je z boku programu a nawet na bilecie do filharmonii), ale teraz zatrzymam się trochę przy poetach, którzy pisali wiersze pod wpływem muzyki Chopina w odniesieniu do jego twórczości ogólnie, lub do konkretnych utworów.

To będzie jeden temat, który rozszerzę a drugi równie ważny prawie dla wszystkich poetów i muzyków, to wpływ kobiet na twórczość Fryderyka Chopina.

Zacznę od poetów. Najbardziej znanym i przerabianym na lekcjach języka polskiego w szkołach ( nie wiem czy nadal bo zmiany w programach, zachodzą bardzo głęboko i daleko, często dla ludzi z mojej epoki jest to niezrozumiale) ale jest wiersz Cypriana Kamila Norwida ” Fortepian Chopina” napisany po powstaniu styczniowym w 1863 roku na wieść o represjach w Warszawie rosyjskich żołnierzy, którzy wyrzucili przez okno fortepian: cytuję fragment:

„Byłem u Ciebie w te dni przedostatnie

Niedocieczonego wątku

Pełne jak mit Blade jak świt

Gdy koniec życia szepcze do początku

Nie stargam Cię… Ja – nie –

Ja uwydatnię!

I dalszy fragment najczęściej cytowany:

” Ciesz się późny wnuku…Jękły głucho kamienie

– ideał sięgnął bruku”

Nb. podczas pobytu w Paryżu Chopin spotykał się nie tylko z Norwidem, ale i z Mickiewiczem, Józefem Bemem, z innymi słynnymi Polakami przebywającymi na emigracji i nie tylko Polakami, a po jego śmierci w jednej z gazet. Właśnie Norwid zamieścił słynny nekrolog:

„Rodem warszawianin, sercem Polak a Talentem obywatel świata. Obywatel Fryderyk Chopin zszedł z tego świata”.

Myślę, że nie zanudzę państwa wymieniając kilkanaście słynnych nazwisk i tytuły utworów, które w dorobku swojej poetyckiej twórczości mają związek z muzyką Chopina: są to:

Kornel Ujejski – ” Marsz pogrzebowy”.

Maria Konopnicka -„Polonez Chopinowski”

Z ciekawym fragmentem –

,”Gdy polonez chopinowski tajne struny serca ruszy

Zawsze wtedy mam widzenie Narodowej Polskiej duszy”.

Następni poeci:

Kazimierz – Przerwa Tetmajer – „Cień Chopina”

Artur Oppman ( Or-Ot) „Koncert Chopina”

Leopold Staff – „Zniszczenie pomnika Szopena”-„Preludium”

Kornel Makuszyński – „Chopin do Ojczyzny Wracający”

(1 votes, average: 5,00 out of 5)